Endoproteza stawu kolanowego

Co znajdziesz w artykule?

• Czym jest endoproteza stawu kolanowego?
• Diagnostyka
• Endoproteza stawu kolanowego a fizjoterapia
• Porady dla Twoich pacjentów

Czym jest endoproteza stawu kolanowego?

Endoproteza stawu kolanowego to zabieg chirurgiczny polegający na zastąpieniu uszkodzonych struktur stawu specjalistyczną protezą, której zadaniem jest przywrócenie funkcji ruchowej oraz złagodzenie bólu. Choć najczęściej dotyczy osób w podeszłym wieku, coraz częściej wykonuje się ją również u młodszych pacjentów z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi lub pourazowymi.

Przyczyny

Do najczęstszych wskazań należą:

• Artroza (choroba zwyrodnieniowa stawów): postępująca utrata chrząstki stawowej, prowadząca do bólu, ograniczenia ruchomości i deformacji.
• Kontuzje i urazy: poważne uszkodzenia mechaniczne (np. złamania, uszkodzenia więzadeł, chrząstki) mogą prowadzić do nieodwracalnych zmian w stawie.
• Choroby zapalne, takie jak RZS: prowadzą do uszkodzenia struktur stawu, co w zaawansowanym stadium może wymagać interwencji chirurgicznej.
• Wady anatomiczne i inne schorzenia: nieprawidłowe ustawienie rzepki, uszkodzenia łąkotek czy wady wrodzone również mogą być wskazaniem do zabiegu.

Decyzję o wykonaniu zabiegu podejmuje lekarz ortopeda na podstawie kompleksowej oceny stanu pacjenta i wyników badań obrazowych.

Objawy

Przedoperacyjne

• Nasilający się, przewlekły ból kolana mimo leczenia farmakologicznego lub fizjoterapii
• Trudności w wykonywaniu codziennych czynności
• Trzeszczenia i uczucie tarcia w stawie
• Zniekształcenie kolana
• Nawracający obrzęk

Pooperacyjne

• Ból pooperacyjny, który ustępuje wraz z postępem rekonwalescencji
• Obrzęk i zasinienie w obrębie kolana
• Ograniczenie ruchomości, przejściowe trudności w poruszaniu się

Diagnostyka

Diagnostyka obejmuje dokładny wywiad lekarski, badanie fizykalne oraz badania obrazowe (RTG, rezonans magnetyczny). Dzięki nim możliwa jest ocena stopnia uszkodzenia oraz zaplanowanie leczenia – zarówno operacyjnego, jak i rehabilitacyjnego.

Endoproteza stawu kolanowego a fizjoterapia

Fizjoterapia po zabiegu odgrywa kluczową rolę w powrocie do sprawności. Plan rehabilitacji dostosowywany jest indywidualnie i obejmuje kilka etapów:

Faza początkowa

W pierwszych dniach po zabiegu celem jest minimalizacja bólu, poprawa krążenia i mobilizacja sąsiednich stawów. Stosowanie odpowiednich stabilizatorów i poduszek ortopedycznych może wspierać komfort i bezpieczeństwo w tym okresie.

Ćwiczenia aktywne i pasywne

W dalszym etapie wprowadza się ćwiczenia poprawiające zakres ruchomości kolana – zginanie, prostowanie, delikatna rotacja. Dobór tempa progresji powinien być dostosowany do stanu pacjenta.

Wzmacnianie mięśni

Silne mięśnie uda i łydki wspierają stabilność kolana i odciążają staw. Warto rozważyć użycie elastycznych taśm oporowych i innych akcesoriów, które ułatwiają bezpieczne ćwiczenia w domu.

Trening równowagi i propriocepcji

Pomaga w odzyskaniu czucia głębokiego i zapobiega upadkom. Tu również przydatne mogą być specjalne podkładki i maty do ćwiczeń równoważnych.

Masaż tkanek głębokich

Pomaga zmniejszyć napięcie mięśniowe, poprawia ukrwienie i elastyczność tkanek. Warto rozważyć stosowanie odpowiednich preparatów wspomagających regenerację i rozluźnienie mięśni.

Rehabilitacja powinna być kontynuowana systematycznie – zarówno pod okiem specjalisty, jak i w warunkach domowych. Korzystanie z odpowiednich pomocy terapeutycznych znacząco wspiera cały proces.

Porady dla Twoich pacjentów

Czego nie wolno robić po endoprotezie kolana?

• Unikaj nadmiernego zginania i prostowania stawu, zwłaszcza na początku
• Nie stój długo w jednej pozycji ani nie noś ciężkich przedmiotów
• Unikaj dynamicznych aktywności (skakanie, gwałtowne zmiany kierunku)
• Nie przysiadaj na niskich krzesłach ani na jednej nodze
• Leżenie na brzuchu i długie siedzenie mogą zaburzać proces gojenia

Warto też pamiętać, że dobrze dobrane akcesoria wspierające, takie jak kliny, poduszki ortopedyczne czy odpowiednie siedziska, mogą znacząco poprawić komfort codziennego funkcjonowania.

Czy z endoprotezą kolana można jeździć na rowerze?

Tak – jazda na rowerze, szczególnie stacjonarnym, to bezpieczna forma aktywności sprzyjająca poprawie ruchomości i siły mięśniowej. Przed rozpoczęciem takiej aktywności warto zasięgnąć opinii lekarza lub fizjoterapeuty.

Czy z endoprotezą kolana można chodzić po górach?

Jest to możliwe po zakończeniu rehabilitacji, ale wymaga odpowiedniego przygotowania. Należy:

• Rozpoczynać od łatwych szlaków
• Zainwestować w solidne obuwie i kije trekkingowe
• Stopniowo zwiększać intensywność marszów
• Zachować ostrożność na nierównym terenie

Jak wchodzić po schodach po endoprotezie kolana?

• Wchodzenie: zaczynaj od zdrowej nogi
• Schodzenie: najpierw noga po operacji
• Korzystaj z poręczy i ewentualnie kuli
• Ruch wykonuj powoli, krok po kroku

Odpowiednie porady i stabilizatory mogą zwiększyć bezpieczeństwo i komfort w poruszaniu się po schodach – szczególnie w początkowej fazie powrotu do sprawności.

Czy po endoprotezie kolana trzeba dużo chodzić?

Tak – regularne chodzenie, dostosowane do możliwości pacjenta, przyspiesza rekonwalescencję. Pomaga m.in. w:

• Poprawie krążenia
• Zapobieganiu sztywności stawu
• Wzmacnianiu mięśni
• Wspomaganiu metabolizmu i ogólnego samopoczucia

Warto rozpoczynać od krótkich spacerów i stopniowo zwiększać ich długość. Korzystanie z dobrze dobranych lasek, kul czy chodzików we wczesnym etapie znacząco zwiększa bezpieczeństwo.

Jeśli zależy Ci na skutecznej rekonwalescencji i wygodnym powrocie do aktywności, warto korzystać z profesjonalnych akcesoriów wspierających terapię – odpowiednio dobrane rozwiązania nie tylko zwiększają komfort, ale także przyspieszają efekty rehabilitacji.