Kolano skoczka – entezopatia więzadła rzepki

Kolano skoczka (łac. Jumper’s Knee) to entezopatia więzadła rzepki, polegająca na przeciążeniowym uszkodzeniu jego przyczepu do dolnego bieguna rzepki. Dotyczy najczęściej osób aktywnych fizycznie – szczególnie sportowców dyscyplin skocznościowych, takich jak siatkówka, koszykówka czy lekkoatletyka.

Objawy charakterystyczne

• Ból w dolnej części rzepki, nasilający się przy aktywności (skoki, bieganie, zejścia ze schodów).
• Tkliwość palpacyjna w okolicy przyczepu więzadła rzepki.
• Sztywność kolana, szczególnie po spoczynku.
• Pogorszenie siły mięśni czworogłowych uda i zaburzenie kontroli neuromięśniowej kończyny dolnej.
• W przewlekłych przypadkach możliwe zgrubienie więzadła oraz ograniczenie ruchomości.

Czynniki ryzyka

• Niewłaściwa biomechanika kończyny dolnej (koślawość kolan, nadmierna pronacja stopy).
• Skrócenie mięśni kulszowo-goleniowych i/lub zginaczy biodra.
• Słabe mięśnie pośladkowe – brak stabilizacji miednicy.
• Brak odpowiedniego przygotowania motorycznego.
• Zbyt twarde podłoże lub źle dobrane obuwie sportowe.
• Przeciążenie wynikające z powtarzalnych ruchów ekscentrycznych.

Rola fizjoterapii

Skuteczna terapia entezopatii więzadła rzepki wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego diagnostykę funkcjonalną i indywidualnie dobrany plan usprawniania.

Kluczowe elementy terapii:

1. Terapia manualna

• Mobilizacja rzepki.
• Praca na powięzi udowej i taśmach mięśniowo-powięziowych.
• Suche igłowanie i/lub techniki energizacji mięśniowej w obrębie mięśnia czworogłowego.

2. Ćwiczenia ekscentryczne

Trening ekscentryczny mięśnia czworogłowego to fundament terapii. Badania wskazują na jego skuteczność w przebudowie tkanek ścięgnistych.

Przykład:
Ćwiczenia na slant board – zbieganie po pochylni w wolnym tempie, z kontrolowanym ruchem ekscentrycznym.

3. Wzmacnianie mięśni stabilizujących

Zalecane:

• Taśmy oporowe do aktywacji pośladków.
• Mini bandy do ćwiczeń odwodzicieli i rotatorów biodra.
• Platformy niestabilne do poprawy kontroli motorycznej kończyny dolnej.

4. Techniki wspomagające

• Kinesiotaping w celu odciążenia przyczepu więzadła.
• Terapia falą uderzeniową – w fazie przewlekłej jako wsparcie odbudowy struktury ścięgna.
• Taping sportowy (np. stabilizatory pod rzepką) podczas aktywności jako wsparcie mechaniczne.

Rekomendowane produkty do terapii

Podczas pracy z pacjentami z kolanem skoczka warto rozważyć wyposażenie gabinetu w akcesoria wspomagające rehabilitację:

• Slant board do ćwiczeń ekscentrycznych.
• Taśmy i mini bandy oporowe.
• Poduszki sensomotoryczne i dyski do ćwiczeń równoważnych.
• Rollery i piłki do automasażu mięśnia czworogłowego.
• Stabilizatory kolana z odciążeniem więzadła rzepki.

Edukacja pacjenta i prewencja

Ważnym elementem terapii jest edukacja pacjenta:

• Zmniejszenie lub modyfikacja aktywności sportowej w okresie ostrym.
• Włączenie ćwiczeń rozciągających i rozluźniających (szczególnie m. czworogłowego i zginaczy biodra).
• Poprawa techniki ruchu (np. lądowania po skoku).
• Monitorowanie intensywności treningów oraz regeneracji.

Podsumowanie

Kolano skoczka to częsty problem przeciążeniowy, który – nieleczony – może prowadzić do poważniejszych zaburzeń funkcji kolana i wykluczenia z aktywności fizycznej. Kompleksowa terapia, oparta na ćwiczeniach ekscentrycznych, wzmacnianiu stabilizatorów i edukacji pacjenta, pozwala na skuteczne opanowanie objawów i powrót do sprawności.