Uszkodzenie więzadła krzyżowego tylnego (PCL) – przyczyny, objawy i postępowanie

Więzadło krzyżowe tylne (PCL) to jedna z kluczowych struktur stabilizujących kolano. Rozpoczyna się na nadkłykciu przyśrodkowym kości udowej, biegnie w dół krzyżując się z więzadłem krzyżowym przednim (ACL), a kończy na tylnej powierzchni kości piszczelowej. Zbudowane jest z dwóch części: pasma przednio-bocznego oraz tylno-przyśrodkowego. PCL odpowiada za ograniczenie nadmiernego przesuwania się kości piszczelowej do tyłu względem kości udowej oraz chroni staw przed szpotawieniem, koślawieniem i rotacją wewnętrzną.

Jak dochodzi do uszkodzenia PCL?

Do urazu najczęściej dochodzi, gdy na zgięty staw kolanowy działa nagła siła od przodu do tyłu, na przykład:

• podczas wypadku samochodowego, gdy kolano uderza w deskę rozdzielczą,
• w trakcie sportów kontaktowych,
• w wyniku gwałtownego przeprostu stawu kolanowego.

Wyróżnia się trzy stopnie uszkodzenia więzadła krzyżowego tylnego:

1. Typ I: przesunięcie do tyłu 0–5 mm, bez zmiany ustawienia powierzchni stawowych.
2. Typ II: przesunięcie 5–10 mm, gdy powierzchnia stawowa kości piszczelowej zrówna się z kłykciem przyśrodkowym kości udowej.
3. Typ III: przesunięcie ponad 10 mm, z wyraźnym przemieszczeniem kości piszczelowej do tyłu względem kości udowej.

Podczas badania często widoczne są otarcia i wylewy krwawe w okolicy guzowatości piszczeli. W odróżnieniu od urazu ACL, przy uszkodzeniu PCL rzadziej obserwuje się niestabilność stawu, a częściej obrzęk i ból w tylnej części kolana, związane z krwiakiem wewnątrzstawowym.

Warto pamiętać, że w około 60% przypadków wraz z PCL uszkodzeniu ulega także kompleks tylno-boczny kolana. Do diagnostyki stosuje się m.in. test szuflady tylnej oraz odwrotny test pivot shift.

Leczenie uszkodzeń PCL

Postępowanie zachowawcze stosuje się w przypadku uszkodzeń typu I, II lub izolowanych urazów typu III u osób mniej aktywnych fizycznie. Obejmuje ono:

• przywrócenie pełnego zakresu ruchu w stawie,
• wzmocnienie mięśnia czworogłowego uda poprzez ćwiczenia izometryczne i później dynamiczne,
• zmniejszenie bólu i stanu zapalnego (np. krioterapia, farmakoterapia),
• stopniowe obciążanie kończyny w bezpiecznych pozycjach.

W Twojej rehabilitacji mogą okazać się pomocne produkty dostępne w naszym sklepie – takie jak ortezy kolana stabilizujące staw w wyproście, taśmy oporowe do ćwiczeń izometrycznych i wzmacniających oraz rollery do pracy powięziowej, które wspomagają mobilizację tkanek i regenerację.

Leczenie operacyjne jest wskazane w przypadku:

• awulsyjnych zerwań PCL,
• uszkodzeń kompleksu tylno-bocznego,
• lub u sportowców, u których wymagana jest pełna stabilność stawu kolanowego.

Po rekonstrukcji więzadła kluczowa jest odpowiednio zaplanowana rehabilitacja, obejmująca:

• metodę PRICE (ochrona, odpoczynek, chłodzenie, kompresja, uniesienie kończyny),
• ćwiczenia przywracające ruchomość stawu,
• trening siłowy i propriocepcji,
• fizykoterapię o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym.

Początkowo wykonuje się ćwiczenia w łańcuchu zamkniętym bez przekraczania 45° zgięcia w kolanie, ponieważ aktywność w otwartych łańcuchach może zbyt mocno obciążać operowane więzadło. Ćwiczenia wyprostu są bezpieczne w zakresie 0–75°, jednak mogą obciążać staw rzepkowo-udowy, dlatego wymagają ostrożności.

W pierwszych tygodniach po operacji konieczne jest stosowanie specjalnych ortez zabezpieczających kolano przed nadmiernym ruchem. W naszym sklepie znajdziesz szeroki wybór takich stabilizatorów, które pozwolą Ci czuć się bezpiecznie na każdym etapie powrotu do sprawności.

Podsumowanie

Urazy PCL występują rzadziej niż ACL, dlatego wybór odpowiedniego ortopedy i fizjoterapeuty powinien być bardzo dokładnie przemyślany. Ich wiedza i doświadczenie pozwolą na właściwą diagnostykę, leczenie i rehabilitację, aby zapobiec niestabilności kolana oraz rozwojowi zmian zwyrodnieniowych w przyszłości.

👉 Sprawdź w naszym sklepie produkty wspierające rehabilitację kolana po urazach i operacjach: ortezy, taśmy, piłki i rollery – starannie dobrane, aby zapewnić Ci bezpieczeństwo i skuteczny powrót do aktywności.