Wtórna choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego – co warto wiedzieć?

Co znajdziesz w artykule?

• Przyczyny wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego
• Objawy i diagnostyka
• Możliwości leczenia
• Jak wspomóc terapię odpowiednimi produktami?
• Przydatne wskazówki dla Twoich pacjentów

Jako specjaliści zajmujący się rehabilitacją, fizjoterapią oraz osteopatią, każdego dnia spotykamy się z problemem zwyrodnień stawu biodrowego. Temat ten omawiamy szerzej podczas specjalistycznych szkoleń i kursów dla terapeutów, jednak w tym artykule znajdziesz praktyczne kompendium wiedzy, które możesz wykorzystać w pracy lub edukując swoich pacjentów.

Budowa i mechanizm uszkodzenia stawu biodrowego

Staw biodrowy jest stawem kulistym, w którego skład wchodzi głowa kości udowej oraz panewka kości miednicznej. Na co dzień przenosi on bardzo duże obciążenia – podczas chodzenia, biegania, podnoszenia ciężarów czy wstawania z krzesła. Jeśli procesy niszczenia chrząstki stawowej zaczynają przeważać nad jej regeneracją, powierzchnie stawowe zaczynają o siebie trzeć, co wywołuje ból i ograniczenie ruchu.

Wtórna choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego – etiologia

Wyróżniamy dwie postacie choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego:

✅ Pierwotna (idiopatyczna) – jej przyczyna nie jest do końca poznana
✅ Wtórna – powstaje jako następstwo innych schorzeń lub urazów, takich jak:

• dysplazja stawu biodrowego,
• wrodzone wady ustawienia biodra (np. biodro szpotawe),
• choroba Legga-Calvego-Perthesa,
• przebyte zakażenia stawu (gruźlicze, ropne),
• złuszczenie głowy kości udowej,
• jałowa martwica kości,
• urazy ostre i przewlekłe,
• złamania szyjki kości udowej,
• choroby metaboliczne i endokrynologiczne (np. cukrzyca, niedoczynność tarczycy),
• choroba Pageta,
• reumatoidalne zapalenie stawów.

Najczęściej wtórna choroba zwyrodnieniowa dotyka młodszych osób, u których pierwotna choroba lub uraz doprowadziły do przedwczesnego zużycia powierzchni stawowych.

Objawy i diagnostyka

Typowe objawy to:

🔴 ból w pachwinie, promieniujący do uda lub kolana,
🔴 dolegliwości nasilające się podczas ruchu oraz w nocy,
🔴 sztywność stawu, szczególnie po dłuższym bezruchu (np. rano), trwająca poniżej 30 minut,
🔴 ograniczenie ruchomości, głównie rotacji wewnętrznej, wyprostu i odwiedzenia,
🔴 osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia chodu, uczucie „przeskakiwania” lub trzeszczeń w stawie.

Podczas badania obrazowego (RTG, TK, MRI) poza zmianami zwyrodnieniowymi można dostrzec także cechy choroby, która doprowadziła do wtórnego uszkodzenia stawu. Warto pamiętać o zjawisku tzw. „maski kolanowej” – ból odczuwany w kolanie może mieć swoje źródło w biodrze, dlatego tak ważna jest dokładna diagnostyka różnicowa.

Leczenie wtórnej choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego

✅ Leczenie zachowawcze

W początkowym stadium kluczowa jest edukacja pacjenta. Należy wytłumaczyć mechanizm choroby i omówić konieczność zmiany stylu życia. W przypadku nadwagi zalecana jest redukcja masy ciała, co zmniejsza obciążenie stawu i spowalnia proces zwyrodnieniowy.

W ramach fizjoterapii stosuje się:

• ćwiczenia zwiększające zakres ruchu w stawie biodrowym,
• ćwiczenia wzmacniające mięśnie odpowiedzialne za wyprost, odwiedzenie i rotację wewnętrzną,
• stretching i rozluźnianie nadmiernie napiętych struktur,
• terapię punktów spustowych,
• techniki powięziowe,
• naukę prawidłowego wzorca chodu i ergonomii dnia codziennego.

W naszym sklepie znajdziesz przyrządy do ćwiczeń i mobilizacji stawu biodrowego, np. taśmy oporowe, piłki do mobilizacji, piankowe rollery oraz piłeczki do automasażu, które doskonale sprawdzają się w codziennej pracy z pacjentami i autoterapii w domu.

✅ Leczenie operacyjne

Jeśli dolegliwości bólowe są duże lub zmiany zaawansowane, u młodszych pacjentów stosuje się osteotomię sposobem McMurraya. W przypadku osób starszych lub przy dużym zniszczeniu stawu konieczna jest endoprotezoplastyka. Po operacji niezbędna jest rehabilitacja:

• ćwiczenia oddechowe i przeciwzakrzepowe,
• stopniowe zwiększanie zakresu ruchu,
• trening siły mięśniowej i nauka chodu,
• edukacja w zakresie unikania pozycji zgięcia, przywiedzenia i rotacji wewnętrznej biodra w życiu codziennym.

Jak wspomóc terapię w warunkach domowych?

W naszym sklepie znajdziesz produkty wspierające leczenie zwyrodnień stawu biodrowego, w tym:

✔️ elastyczne taśmy do ćwiczeń i wzmacniania mięśni biodra,
✔️ piłeczki i rollery do rozluźniania nadmiernie napiętych struktur,
✔️ poduszki ortopedyczne do siedzenia, które zmniejszają nacisk na staw biodrowy,
✔️ ortezy i stabilizatory biodra (na etapie pooperacyjnym).

Regularne stosowanie odpowiednich ćwiczeń oraz pomocniczych akcesoriów może w dużym stopniu poprawić komfort życia pacjentów i ograniczyć rozwój choroby.